طبق نظریه "اثر پروانه ای " (تئوری آشوب) بال زدن یک پروانه بر روی رود خانه یانگ تسه در چین، می تواند عامل بوجود آمدن یک
توفان در سواحل فلوریدا در ایالات متحده گردد؛ به هرحال اصل بقای انرژی این موضوع را رد نمیکند . البته مورد فوق، صرفاً یک مثال
بود تا بگوییم که چگونه تحرکات کوچک در دنیای ما، اتفاقات بزرگتر را رقم میزنند.
به سراغ مطلب اصلی میرویم:
همه ما دوست داریم تا نانوای محل مان ،بدون صف و خارج ازنوبت، هرتعداد نان که میخواهیم را به ما تقدیم(!) کند.
میوه فروشی که مارا به سمت جعبه میوه های مرغوب و خاصِ(!)خودش، درگوشه ای ازمغازه هدایت کند ،دوست داریم.
دوست داریم معلم یا استادمان ، هنگام تصحیح اوراق امتحانی، به ما عنایت ویژه(!) داشته باشد.
دوست داریم بدون دریافت نوبت، به پشت باجه بانک برویم . اگر متصدی باجه هم پسرخاله ماباشد ،زهی سعادت!!!
ازگرفتن وام بدون نوبت در بانکی که عموزاده مان رییس آن است، بدمان نمی آید.
سوال اینجاست ؛ اگر اینها رانت نیست ، پس نامشان چیست؟
در ادبیات سیاسی ،رانت ،عبارت است از امتیازی که برای یک شخص یا گروه خاص در نظر کرفته میشود و دیگران قادر به استفاده ازآن
نیستند.
زمانی که در جامعه ای، افراد، به جای منفعت جمعی به فکر منافع شخصی باشند، این جامعه مستعد رانت خواری در هر سطح می شود.
در چنین جامعه ای، قانون همانند یک میدان ،دور زده شده و خاصیتش را ازدست میدهد. توفان وآشوب رانتی که امروز در جامعه ما
پدیدار گشته ، حاصل بال زدن پروانه های کوچکی است که در لباس شهروندان این شهر و کشور مشغول به فعالیت های اداری و خدماتی
هستند.
در هرم جامه، رانت از طبقات زیرین آن به طبقات بالا سرایت میکند.
افرادی که ارز 4200 تومانی را دریافت کرده اما کالایی را وارد کشورنکردند بلکه آن را دربازار آزاد فروختند،همان افرادی هستند که دوست
دارند بدون ایستادن درصف، نان بگیرند.
افرادی که مجوز واردات خود رو های لوکس را دریافت میکنند، طبیعتاً همان هایی هستند که دوست دارند بدون نوبت به پشت باجه
بانک بروند و کارشان را بدون نوبت انجام دهند.
اثرات کوچک، عواقب بزرگی را بدنبال خود دارند. باید از خودمان شروع کنیم. در هر سطح و مرتبه و شغلی که هستیم، باید پایبندی به
قانون)همانطور که هست( داشته باشیم. در غیر این صورت،توفان ها و آشوب های بزرگی در انتظارمان خواهدبود.
مراقب بال زدن هایمان باشیم.
علی جوان
مرداد97
